آشنایی با نهادهای اقتصادی سنگال: آژانس توسعه و نظارت بر شرکتهای کوچک و متوسط
آژانس توسعه و نظارت بر شرکتهای کوچک و متوسط (ADEPME) بر اساس فرمان شماره 2001-1036 مورخ 29 نوامبر 2001 تشکیل گردید. هدف کلی از تشکیل نهاد مذکور ساماندهی ساختار شرکتهای کوچک و متوسط، کمک و نظارت بر بنگاههای کوچک و متوسط، حمایت از گسترش کارآفرینی از طریق شرکای داخلی و بینالمللی که واجد شرایط دریافت وامهای دولتی هستند عنوان شده است.
به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی دیپلماسی اقتصادی، آژانس با توجه به مأموریت های خود بازوی عملیاتی دولت برای ارتقای شرکتهای کوچک و متوسط ( SME ها) از طریق تقویت رقابتپذیری شرکتها محسوب میگردد. خدمات ارائه شده توسط این آژانس شامل ارائه مشاوره، انجام مطالعات و نظارت بر کارگاههای آموزشی و موضوعی در خصوص حل مشکلات شبکهسازی است. دیدگاهها و ارزشهای آژانس بر اساس پشتیبانی متناسب با مشخصات و نیازهای این شرکتها برای تبدیل شدن آنها به شرکتهای فعال و کارآمد و ایمان عمیق به نقش برتر اینگونه شرکتها در دگرگونی ساختاری اقتصاد سنگال استوار گردیده است.
مأموریتها
ماموریتهای کلی آژانس عبارتند از:
1- کمک و نظارت بر شرکتهای کوچک و متوسط که از وامهای دولتی بهره میبرند؛
2- تقویت رقابتپذیری شرکتهای کوچک و متوسط؛
3- آژانس کسب و کارها را قادر میسازد تا با دریافت هفتاد و پنج درصد کمک هزینهها به فناوریهای روز دسترسی پیدا کنند تا رقابتپذیری آنها تقویت شود؛
4- انجام مصاحبه و بازدید از امکانات شرکتها از طریق بررسی پروژهها برای تعریف برنامه پشتیبانی و ارائه طرح حمایتی و بهرهگیری از تخصص مشاوران مربوطه؛
فعالیتها
به عنوان بخشی از اجرای پروژه حمایت از توسعه مهارتها و کارآفرینی جوانان در بخش های رشد (PDCEJ) با تامین مالی بانک توسعه آفریقا (AfDB) و دولت سنگال، آژانس توسعه و نظارت بر شرکت های کوچک و متوسط (ADEPME) ) قصد دارد از SMEها به منظور افزایش رقابتپذیری آنها و ارتقای رشد اقتصادی در سنگال حمایت کند. این طرح شامل ارائه کمک های فنی به شرکت هایی است که در مناطق داکار، تیس، سنت لوئی، کائولاک و زیگنشور فعالیت میکنند. همچنین آژانس در حال راه اندازی برنامه ای است تا به این شرکتها کمک کند تا فناوریهای جدید را برای بهبود رقابت پذیری خود بکار گیرند. این برنامه با نام ایتر (اشتغال، تحول اقتصادی و بهبود) توسط بانک جهانی و با مبلغ 24 میلیون دلار تامین مالی میشود.
از دیگر فعالیتهای آژانس باید به ایجاد شغل از طریق امور دیجیتال اشاره نمود. هدف این برنامه تشویق شرکتهای کوچک و متوسط سنگالی به استفاده از فناوریهای دیجیتال برای ایجاد مشاغل با کیفیت است. این برنامه به مدت 4 سال در دوره 2025-2022 اجرا خواهد شد. این پروژه 5000 شرکت کوچک و متوسط را هدف قرارداده است. در این راستا شرکت های کوچک و متوسط از طریق ابزارهای سرمایه گذاری، مشاغل دیجیتالی را راه اندازی خواهند کرد. این برنامه بر اساس مطالعات اقتصاد دیجیتال توسط گروه بانک جهانی به مرحله اجرا در می آید. بر طبق یک نظرسنجی در مورد پذیرش فناوریهای دیجیتال توسط شرکت ها در سنگال در مورد طیف وسیعی از کارهای خاص استفاده از این فناوریها مزایای قابلتوجهی برای اقتصاد سنگال در بر دارد. بر اساس گزارش نظرسنجی شرکتهایی که از فناوریهای بهتری سود میبرند بهرهوری خود را افزایش میدهند، مشاغل بیشتری ایجاد میکنند و کارمندان زیادتری را به استخدام در می آورند. آژانس مذکور همچنین خدمات غیرمالی شامل (نظارت، آموزش، رسمیسازی، ایجاد شغل) و نیز وجوهی را در قالب یارانه بهویژه از طریق مکانیسم صندوق هزینه مشترک (FFP) در بخش کمکهای فنی به اینگونه شرکتها ارائه میکند.
آژانس توسعه و نظارت بر شرکتهای کوچک و متوسط از سال 2016 تا 2021 به عنوان بخشی از برنامه استراتژیک خود از 29000 کارآفرین حمایت کرده، 3500 شغل را رسمی نموده و همچنین حدود 77000 شغل ایجاد یا حفظ کرده است. از سوی دیگر در همین مدت بیش از 18 میلیارد فرانک سیفا توسط شرکای مالی آژانس برای ایجاد کسب و کارها در بخش های ذیل جمع آوری و هزینه شده است. این بخش ها عبارتند از : (فناوری ارتباطات و اطلاعات، فناوری اطلاعات، ارتباطات)، (فرهنگ و هنر، منسوجات و پوشاک)، (دامداری، کشاورزی، کشت و صنعت )، (موسسات آموزشی )، و (گردشگری؛ شامل آژانس های مسافرتی و هتل ها ).
تأمین مالی شرکتها
روند تأمین مالی توسط آژانس بدین صورت است که اعطای وام در درجه اول بر اساس تحقیقاتی است که در خصوص شرکت وام گیرنده یا دریافت کننده کمک انجام میشود. چالش نیز این است که اطمینان حاصل شود وام داده شده در موعد مقرر بازپرداخت میشود. در مرحله بعدی آژانس به عنوان شخص ثالث قابل اعتماد طرف SMEها قرار میگیرد.
آموزش برای ظرفیتسازی
ظرفیت سازی برای مدیران شرکت های کوچک و متوسط از طریق آموزش و برگزاری کارگاههای موضوعی انجام میشود که این جلسات آموزشی مبتنی بر مطالعات موردی میباشد و منجر به طرح های عملیاتی با هدف حل یک مشکل خاص در شرکت میشود.
این واحد سه نوع خدمات را به شرکت های کوچک و متوسط ارائه می دهد:
1-حل مسئله: این فعالیت ها عموماً به مشکلات در رابطه بین شرکت و یک مؤسسه عمومی مربوط میشود. این امر به ویژه در مورد شرکت هایی که سطح قابل توجهی از بدهیهای مالیاتی انباشته دارند یا با یک اداره اختلاف دارند صادق است. این حمایت شامل کمک آژانس به این موسسه است تا در صورت لزوم با مذاکره یک مهلت قانونی با توجه به ظرفیتهای بازپرداخت بدهی شرکت گرفته شود. حمایت آژانس اعتبار بیشتری به شرکت می دهد زیرا نوعی تعهد اخلاقی از سوی آژانس به شرکت مربوطه اجازه می دهد تا نسبت به تعهدات خود حساس تر باشد.
2- تجدید ساختار مالی: بسیاری از شرکت های کوچک و متوسط که به دنبال تامین مالی هستند با مشکلاتی مواجه میشوند. تجدید ساختار تامین مالی به ویژه برای سرمایه گذاری منجر به راه اندازی این سرویس برای جلوگیری از شکست گفتگو بین شرکت ها و بانکها برای تامین مالی پروژهها گردید. در این راستا آژانس در اختلاف مالی مداخله میکند تا راه حلی به طرفین ارائه دهد که برای هر دو مفید باشد. این میتواند شامل یک برنامه ریزی مجدد یا تغییر ساختار کلی اعتباری باشد. از سوی دیگر هنگامیکه شرکت مواجه با مشکلاتی در مورد سرمایه گذاری و یا چرخههای عملیاتی میباشد، آژانس میتواند مشاوری را برای انجام تشخیص یا ممیزی (مالی و سازمانی) استخدام کند و طرح تجدید ساختار را پیشنهاد دهد.
3- شبکهسازی برای تقویت مشارکت: آژانس جلساتی را برای بررسی راههای بهبود دانش فنی و ایجاد روابط حرفهای قوی شرکتها برگزار میکند و ترویج پروژههای نوآورانه را تشویق مینماید. در این خصوص هنگامی که نیازهای استاندارد در سطح تعداد معینی از شرکتها شناسایی میشوند برگزاری کارگاههای موضوعی با شرکای دولتی و یا خصوصی سازماندهی میشوند تا از طریق فرآیند ادغام خدمات بهترین راهحلهای ممکن را برای مشارکت بیشتر شرکتهای کوچک و متوسط ارائه دهند. آژانس در صدد است بر ترویج و تسهیل دسترسی به فناوریهایی که قادر به تسهیل تولید کسب وکار هستند تکیه کند تا شکاف عمیق تکنولوژیکی در کشور را کاهش دهد. بنابراین فناوریهای ساده و اثباتشدهای را که با واقعیتهای شرکتهای کوچک و متوسط تطبیق دارند ترویج میکند. اینها اغلب میتوانند امکان تولید کالاها را با قیمت کمتر و بدون سرمایهگذاری انبوه فراهم کنند. کمک به کارآفرینان در پروژه خرید تجهیزات، تسهیل دسترسی به اطلاعات فناوری و شناسایی بهترین تامینکنندگان تجهیزات محلی از دیگر فعالیتهای شبکهسازی آژانس محسوب میشوند.
تقویت تولید و کسب و کار از طریق فناوریهای کوچک
در این خصوص آژانس اهداف ذیل را دنبال میکند:
1) کمک به تابآوری شرکتهای آسیبپذیر خرد، کوچک و متوسط (MSMEs)، شرکتهای تعاونی و خانوادگی و طرحهای درآمدزا.
2) حصول اطمینان از اینکه آسیب پذیرترین افراد به محصولات حفاظتی و ضروری برای پیشگیری از بیماری COVID 19 دسترسی دارند. در این خصوص 100 شرکت کوچک و متوسط برای حفظ فعالیت های خود و تولید PPE حمایت میشوند.
3) یک سیستم نظارت، ارزیابی و مدیریت دانش فنی راه اندازی میکند.
حمایت فنی و مالی از شرکت های کوچک و متوسط
در سال 2021 آژانس پروژه« کمک Covid19» برای حمایت از گروههای آسیب پذیر و با حمایت آژانس های تخصصی سازمان ملل متحد از جمله: UNDP، UNIDO، UNFPA، UNCDF، FAO، UN Women در چارچوب طرح کمک به تاب آوری شرکت های کوچک و متوسط آسیب پذیر (MSMEs) که توسط دولت سنگال حمایت میشود را در شهرهای مونت رولان، اندیافات، اندیوپ، بارگنی و ساندیارا به مورد اجرا گذاشته است. این پروژه در شهرهای هدف باید دارای معیارهای زیر باشد:
- شرکت هایی که در حال حاضر مشغول فعالیت هستند؛
- در دسترس بودن محل تولید با داشتن حداقل تجهیزا؛
- تأثیر اجتماعی فعالیت شرکت در جامعه هدف، تعداد مشاغل ایجاد شده و تعداد افراد؛
- درجه آسیب پذیری فعالیت در برابر COVID19؛
- توانایی پاسخگویی به نیازهای اولویت دار جامعه توسط شرکت؛
- فعالیت های محیط زیستی توسط زنان و جوانان تشویق میشوند.
به دنبال آن شرکتها میتوانند در خواست خود را ارائه دهند و از حمایتهای مالی 2 تا 11 میلیون فرانک سیفا بهره مند شوند.
اجرای پروژه E-SME و برنامه ETER جهت توسعه فناوری
در سپتامبر 2022 آژانس چندین کمیته مدیریتی را به عنوان اجرای بخشی از پروژه E-SME تشکیل داد. این کمیتهها به دهها شرکت کوچک و متوسط کمک مالی اعطا نمود که این روند همچنان ادامه دارد. لازم به ذکر است آژانس شرکای خارجی را با این کمیتههای مدیریتی به اکوسیستم حمایت از کارآفرینی به ویژه FONSIS و FONGIP مرتبط میکند. فرآیند انتخاب شرکتها بر اساس مکانیسم ارزیابی به نام e-Rating است که با آن شاخص رسمی سازی و شاخص فناوری شرکت محاسبه میشود. اثرات مورد انتظار این امر، افزایش قابل توجه مشاغل و گردش مالی این شرکتها خواهد بود. در مرحله بعد آژانس پشتیبانی عملکرد، توسعه و نظارت شرکتها را بعهده میگیرد. لازم به ذکر است که پروژه مذکور توسط برنامه حمایت از شتاب صنعتی، رقابت پذیری و اشتغال (PAAICE) و توسط بانک توسعه آفریقا تامین مالی میگردد. همچنین برنامه ETER برای توسعه فناوریها از برنامههای دیگری است که توسط آژانس اجرا میگردد. این برنامه که « اشتغال، تحول اقتصادی و بهبودی » نام دارد توسط بانک جهانی تامین مالی میشود.
آژانس و ECOWAS
در سال 2022 آژانس توسعه و نظارت بر شرکتهای کوچک و متوسط سنگال طبق گزارش مرکز تجارت بینالمللی (ITC) اولین آژانس در میان هشت آژانس کشورهای عضو ECOWAS با میانگین امتیاز 56.51 در صد و از میان 63 آژانس مشابه انتخاب شده در سراسر جهان در رتبه هجدهم قرار دارد. این مرکز در رتبهبندی خود بر اساس مدلی از معیارسنجی در چهار حوزه اساسی (رهبری و جهتگیری استراتژیک، منابع و فرآیندها، محصولات و خدمات و تحلیلها و نتایج) عمل میکند. مرکز معیار خود را از طریق 25 شاخص از جمله حاکمیت، منابع مالی، پشتیبانی در بازارها و ارزیابی رضایت مشتری مدل سازی می نماید. در این راستا آژانس در این سه حوزه (رهبری و جهت گیری استراتژیک، منابع و فرآیندها و محصولات و خدمات) جایگاه خوبی کسب کرده و به ترتیب رتبه چهاردهم (با امتیاز 67.01)، شانزدهم (59.90) و پانزدهم (55.76) را به خود اختصاص داده است..
مسابقه طرح کسب و کار
مسابقه طرح کسب و کار (CPA) ابتکار دولت سنگال است که توسط بانک جهانی حمایت میشود تا رشد فراگیر و ایجاد شغل در این کشور را تسریع بخشد. این مسابقه شرکتهای تجاری را هدف قرار می دهد تا روحیه نوآوری و خلاقیت آنها را با هدف اجرای پروژههایی با تأثیر فوری و پایدار تقویت کند. در سال 2021 در اولین دوره مسابقه طرح ملی کسب و کار و آکادمی کسب و کار که با مشارکت بیش از 6000 کارآفرین از طریق آموزش رایگان در تمام مناطق سنگال برگزار گردید 3315 کارآفرین در قالب 146 پروژه انتخاب شدند و بیش از یک میلیارد فرانک سیفا کمک مالی در اختیار آنها قرار گرفت. در سال 2022 همچنین آژانس در راستای بهبود فضای اقتصادی پس از بیماری کرونا دومین دوره این مسابقه را با هدف حمایت از رقابت پذیری شرکت های کوچک و متوسط که تأثیر مثبتی بر تحولات زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی سنگال داشت برگزار کرد.
کسانی میتوانستند در این مسابقه شرکت کنند که شرایط ذیل را دارا باشند:
- شرکت های ثبت شده قانونی با سابقه فعالیت یک تا هفت سال.
- شرکت های شرکت کننده در مسابقه باید دارای ثبت نام تجاری معتبر باشند.
در نهایت 150 نامزد نهایی از میان نامزدهای انتخاب شده توسط هیئت داوران ارزیابی شدند و 120 نفر از آنها در مراسم اختتامیه جایزه گرفتند. هر برنده مبلغی بین پنج میلیون تا بیست میلیون فرانک سیفا دریافت نمود.
از سوی دیگر دولت سنگال با حمایت بانک جهانی (IDA) پروژه توسعه گردشگری و تجارت (PDTE) را با اهداف ذیل به مرحله اجرا در آورده است. این اهداف عبارتند از:
۱) ترویج سنگال بعنوان مقصد گردشگری؛
2) تسهیل دسترسی تجاری به بازارهای صادراتی؛
3) بهبود فضای سرمایه گذاری خصوصی در بخش گردشگری.
برنامه دیگری نیز توسط کنوانسیون اعتبار ملی (CNC) با هدف کمک به بهبود دسترسی به اعتبارات مالی برای شرکت های کوچک و متوسط اجرا میشود که توسط آژانس پشتیبانی میگردد. هدف اصلی این برنامه هماهنگی بین بانکها و SMEها در جهت هم پوشانی اطلاعات مالی بین این دو نهاد خواهد بود.
با اینکه اکثریت مشاغل در سنگال در بخش غیر رسمی فعالیت میکنند ولی روند رشد شرکتها و کسب و کارهای کوچک و متوسط در سالهای اخیر رشد قابل ملاحظه ای داشته است. در این راستا آژانس توسعه و نظارت بر شرکتهای کوچک و متوسط به عنوان یک نهاد دولتی توانسته با همکاری نهادهای مالی داخلی و خارجی اینگونه شرکتها را در همه زمینهها پشتیبانی نماید. با توجه به وجود جمعیت فراوان جوانان و زنان در سنگال، حمایت از شرکتهای کوچک و متوسط ضمن اشتغال زایی برای این اقشار میتواند در روند توسعه اقتصادی و اجتماعی سنگال نیز کمک شایانی نماید.
منبع: MFA