آشنایی با اتحادیه ملل جنوب شرق آسیا (ASEAN)
مجموعه شناخت و معرفی اتحادیه‌های سیاسی و اقتصادی (3)
اتحادیه ملل جنوب شرق آسیا موسوم به ASEAN در 8 اوت 1967 توسط وزرای خارجه پنج کشور اندونزی، مالزی، سنگاپور، تایلند و فیلیپین و با صدور اعلامیه بانکوک پایه گذاری شد.
به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی دیپلماسی اقتصادی، کشورهای برونئی در سال 1984، ویتنام در سال 1995 ، لائوس و میانمار در سال 1997 و کامبوج در سال 1999 به این اتحادیه پیوستند. کشورهای پاپوآ گینه نو و تیمور شرقی اعضاء ناظر و در انتظار عضویت در این اتحادیه هستند.
دبیرخانه اتحادیه در جاکارتا است و ریاست آن بصورت دوره‌ای و یک‌ساله است که در حال حاضر کشور ویتنام در سال 2020 آن را بر عهده دارد. اولویت‌های آ سه آن کمک فعالانه به فضای صلح، ثبات و امنیت منطقه‌ای، ایجاد رفاه از طریق یکپارچگی و ارتباطات منطقه‌ای، افزایش آگاهی در خصوص جامعه و هویت آ سه آن، مشارکت برای صلح و توسعه پایدار و تقویت نقش این اتحادیه در جامعه بین‌المللی با رویکرد همبستگی و یکپارچگی و شعار “چشم انداز واحد، هویت واحد، جامعه واحد” می باشند.
آسه آن یکی از موفق ترین اتحادیه‌های منطقه‌ای در جهان است که در طول 50 سال گذشته، به نماد همکاری‌های مثبت بین‌المللی و پیشرفت منطقه‌گرایی در جنوب شرق آسیا تبدیل شده و در سال 2015 به “جامعه آسه آن” تبدیل گردید.
قلمرو جغرافیایی این اتحادیه 518/522/4 کیلومتر مربع بوده و جمعیتی قریب به 650 میلیون نفر دارد که پس از اتحادیه نفتا (آمریکا، کانادا و مکزیک) و اتحادیه اروپا، سومین بلوک تجاری در جهان به شمار می آید و برخی از اعضای آن مانند اندونزی در صدد هستند تا سال 2030 به رتبه چهارم در اقتصاد جهان تبدیل شوند. این جایگاه، در سایه برقراری روابط سیاسی- اقتصادی گسترده و مشارکت و همکاری همه جانبه با شرکای بزرگ و راهبردی خود همچون آمریکا، چین، اتحادیه اروپا، ژاپن، کره جنوبی، هند، استرالیا، روسیه و برزیل و با مشارکت و همکاری گسترده و فعال در کلیه نهادهای مالی و تجاری بین المللی بدست آمده است.
پیشرفت اقتصادی و توسعه آسه آن با تحولات سیاسی- امنیتی منطقه جنوب شرق آسیا و پاسیفیک گره خورده و این اتحادیه را وادار می نماید برای حفظ و توسعه بازاری که بر پایه افزایش صادرات و یکپارچگی اقتصادی و تجاری شکل گرفته، ابتکارات جدید و هوشیارانه را در جهت پیشرفت و توسعه اقتصادی بکار گیرد و با ایجاد ساز وکارها و انعقاد پیمان‌های متعدد سیاسی و اقتصادی، راه را برای توسعه همه جانبه این اتحادیه هموار نماید. اعضای آسه آن به خوبی به این واقعیت پی برده اند که از طریق ادغام اقتصادی و تبدیل شدن به یک بازار واحد با ثبات منطقه‌ای، بهتر می توانند سرمایه گذاران خارجی را به سمت خود جذب نمایند.
روابط جمهوری اسلامی ایران و آسه آن
با توجه به اشتراکات تاریخی، فرهنگی، مذهبی و جغرافیایی، رابطه بین ایران و کشورهای جنوب شرق آسیا از قدمت و عمق قابل توجهی برخوردار است و سابقه برقراری روابط دیپلماتیک با این کشورها به چندین دهه قبل باز می گردد.
جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر با 10 کشور عضو اتحادیه آسه آن دارای رابطه دیپلماتیک است و در 6 کشور اندونزی، مالزی، فیلیپین، برونئی، تایلند و ویتنام سفارتخانه دارد. سفیرجمهوری اسلامی ایران در ویتنام اکردیته در کشور کامبوج و سفیر جمهوری اسلامی ایران در تایلند اکردیته در کشورهای میانمار و لائوس می باشد. جمهوری اسلامی ایران در سنگاپور نیز سفیر ترددی دارد. متقابلا 6 کشور اندونزی، مالزی، تایلند، فیلیپین، برونئی و ویتنام نیز در تهران سفارتخانه دایر کرده اند و سنگاپور نیز در ایران سفیر ترددی دارد.
جمهوری اسلامی ایران با اغلب کشورهای عضو آسه آن دارای رابطه تجاری و اقتصادی می باشد و به آنها نفت، گاز، محصولات پتروشیمی، مواد غذایی، خشکبار، ماشین آلات، پنبه و فرش صادر و در مقابل از این کشورها کالاها و محصولات الکترونیکی، الکتریکی، منسوجات، کائوچو، روغن نخل، قلع، فلزات، چوب، کاغذ، لاستیک، برنج، موز، چای و شکر وارد می نماید. با این حال و با توجه به توفیقات و پیشرفتهای علمی و فنی جمهوری اسلامی ایران در زمینه های مختلف، هنوز ظرفیت زیادی برای توسعه و رشد همکاری اقتصادی و تجاری بین ایران و کشورهای عضو آسه آن وجود دارد.
نخستین اقدام به منظور برقراری روابط سازمان یافته با آسه آن، معرفی جناب آقای فرازنده سفیر جمهوری اسلامی ایران در اندونزی در تاریخ 27 مرداد ماه سال 1390 (17 جولای 2011) به عنوان سفیر آکردیته نزد آسه آن بوده که پس از ایشان جناب آقای محمدی به عنوان دومین و هم اکنون جناب آقای آزاد سومین سفیر آکردیته کشورمان نزد این اتحادیه می باشند که در تاریخ 21 بهمن ماه 1398 استوارنامه خود را به آقای داتو لیم جاک هوی دبیرکل آسه آن تقدیم نمودند.
در سال 1395 کشورهای عضو اتحادیه آسه آن، با الحاق جمهوری اسلامی ایران به پیمان مودت و همکاری آسه آن (TAC) موافقت نمودند و در مرداد ماه 1397 نیز الحاق جمهوری اسلامی ایران به این پیمان، در مجلس شورای اسلامی تصویب شد و با حضور وزیر محترم امور خارجه در پنجاه امین نشست وزرای خارجه آسه آن در سنگاپور و امضای سند الحاق توسط ایشان، جمهوری اسلامی ایران، به صورت رسمی به پیمان مودت و همکاری آسه آن، ملحق گردید. وجود اجماع درون کشورهای آ سه آن در پذیرش ایران به عنوان عضو TAC حاکی از درک اهمیت تعامل با کشورمان بعنوان یک قدرت مهم منطقه ای و تاثیر گذار در معادلات بین المللی می باشد.
اکو و آسه آن
جمهوری اسلامی ایران همواره از گسترش رابطه بین سازمان همکاری اقتصادی (اکو) و آسه آن استقبال نموده و در کلیه نشست های مشترک وزرای خارجه اکو و آسه آن که در حاشیه اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل تشکیل می گردد، حضور فعال داشته است. با توجه به ریاست جمهوری اسلامی ایران بر سازمان اکو، گسترش رابطه بین اکو و آسه آن در دستور کار نمایندگی قرار دارد.
منبع: سفارت ایران در جاکارتا
