اقتصاد بازارچه‌های مرزی؛ اهداف و مزایای مشترک و تجربه‌های متفاوت (بخش سوم: رواندا)
دکتر ضیاءالدین صبوری/ متخصص دیپلماسی و روابط بین‌الملل
در نخستین بخش از این مقاله، ضمن بررسی تفاوت‌های بازارهای مرزی از سایر بازارها، ویژگی‌های بازارچه‌های مرزی از یک منظر مقایسه‌ای در کشورهای آفریقایی مورد توجه قرار گرفت. سپس در دومین بخش مقاله ویژگی‌ها و کارکردهای بازارچه‌های مرزی آمریکای شمالی بررسی و در ادامه به این پرسش که “چرا باید به بازارچه‌های مرزی توجه بیشتری شود؟” پرداخته شد.
به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی دیپلماسی اقتصادی، در سومین بخش از مقاله، تجربه رواندا در راستای ایجاد زیرساخت‌هایی برای یک بازار رقابتی بر مبنای یک طرح مطالعاتی تقدیم خوانندگان شده است.
رواندا و ایجاد زیرساخت‌هایی برای یک بازار رقابتی
مطالعه‌ای از COMESA بیانگر آن است که نبود زیرساخت بازار در نزدیکی مرزها باعث کاهش ارتباط بین تجار و مشتریان می‌شود. علاوه بر این، کیفیت پایین، یا عدم وجود امکانات ذخیره‌سازی، اغلب منجر به فروش سهام فاسدشدنی توسط معامله‌گران برای جلوگیری از فساد می‌شود. زنان بازرگانان مرزی که عمدتاً با محصولات اولیه کم‌ارزش و فاسدشدنی سروکار دارند، به‌ویژه در معرض این رویداد هستند. واضح است که این محیط مساعد برای داشتن یک تجارت رقابتی نیست.
برای کمک به کاهش مشکل، دبیرخانه COMESA و سایر ذی‌نفعان مانند انجمن‌های تجارت فرامرزی (CBTA) نیازسنجی‌های دقیق تحت عنوان (EDF 11 SSCBTI Result Area 5) در مناطق مرزی منتخب شامل: موامی/مچینجی، کاسومبالسا، چیروندو و توندوما/ناکونده، برای شناسایی زیرساخت‌هایی که از بازرگانان فرامرزی در مقیاس کوچک برای تجارت آسان، کاهش زمان و هزینه‌های تجارت و بهبود معیشت عمومی جوامع مرزی و سایر افرادی که برای کسب درآمد به تجارت فرامرزی وابسته هستند، حمایت می‌کند.
این مطالعه که از 20 تا 24 ژانویه 2020 در بازار فرامرزی روباوو، رواندا انجام شد توسط آقای تاسارا موسوروری، خانم موربلسینگ لوکستون، کارشناس تجارت فرامرزی و زیرساخت و آقای جیمز تاجبوا رهبری شد. هدف اصلی این مأموریت جمع‌آوری داده‌های معیاری بود که پایه شواهدی را برای توصیه‌های فنی به سهامدارانی که طرح‌های اولیه و صورت‌حساب‌های مقادیر را برای بررسی و مشاوره ارائه کرده‌اند، تشکیل می‌دهد. علاوه بر این، داده‌های معیار به حمایت از گام‌های بعدی ناشی از یافته‌ها و توصیه‌های نیازسنجی‌های دقیق کمک می‌کند.
در طول این تور تحقیقاتی، تیم تحقیق تمامی عملیات و زیرساخت‌هایی را که از ابتکار تجارت فرامرزی در مقیاس کوچک در رواندا و کنگو DR در Rubavu/Goma OSBP پشتیبانی می‌کنند، و همچنین مدل عملیاتی بین تعاونی‌ها و مقامات محلی در بازار مرزی روباوو را برای فعال کردن مبتنی بر شواهد بررسی کردند. از جمله ساختار مدیریتی و ترتیبات امنیتی و مشاوره فنی به CBTA و مقامات محلی که زمینی را برای ساخت و ساز بازارچه مرزی فراهم کرده‌اند.
این تیم همچنین روند برگرفته از نیازها، مطالعات امکان‌سنجی، طراحی مفهومی، طراحی تفصیلی، ساخت و بهره‌برداری از بازارچه‌های مرزی، ازجمله درس‌های آموخته شده و زمینه‌های بهبود را بررسی کرد. نیازسنجی‌ها با توصیه‌های خاص مرزی درباره زیرساخت‌هایی که در چیروندو، در دو طرف زامبیا و زیمبابوه توسعه و ارائه می‌شوند، آمده است: موامی، در چیپاتا؛ Kasumbalesa در هر دو طرف زامبیا و DR کنگو و Nakonde در سمت زامبیا.
در مجموع تعداد 6 سایت برای ساخت بازارچه‌های مرزی شناسایی شده و برای تشکیل پایه مطالعات امکان‌سنجی در سایت شناسایی شده، طرح‌های مفهومی یا مقدماتی سطح بالا مورد نیاز است.
نتایج مطالعه امکان‌سنجی، طرح‌های دقیق را مشخص می‌کند و مبنای هزینه‌های اولیه برای هر سایت را تشکیل می‌دهد. در این زمینه است که دبیرخانه یک سفر مطالعاتی را برای محک زدن و جمع‌آوری شواهدی از عملکرد خوب و درس‌های آموخته شده در بازار مرزی روباوو/گوما در رواندا انجام داد.
لازم به ذکر است که استراتژی فعلی COMESA را می‌توان در عبارت “شکوفایی اقتصادی از طریق یکپارچگی منطقه‌ای” خلاصه کرد. در حال حاضر، کومسا با دارا بودن 21 کشور عضو، جمعیت بیش از 583 میلیون نفر، تولید ناخالص داخلی 805 میلیارد دلاری، تجارت جهانی صادرات/ واردات کالا به ارزش 324 میلیارد دلار، بازار عمده‌ای را برای تجارت داخلی و خارجی تشکیل می‌دهد. از نظر جغرافیایی،COMESA تقریباً دو سوم قاره آفریقا با مساحت 12 میلیون (کیلومتر مربع) است.
